درباره بازگشایی سینما هلال احمر

شادمانی از توسعه و ترس از وسوسه

در روزهایی که فعالیتهای فرهنگی شهر در یک تعطیلی کم سابقه به سر می برد، سینما هلال احمر انزلی پس از یک سال بازسازی، خیلی آرام و بی تشریفات (بدون جشن افتتاحیه و دعوت از هنرمندان و پیشکسوتان یا تک نمایش ِفیلمی از تاریخ شهر) با ظرفیت 650 صندلی افتتاح شد. هزینه های این اقدام ارزشمند را مؤسسه «سینماشهر» (که بازوی اجرایی ِمعاونت سینمایی وزارت ارشاد در ساخت سالن های سینماست) و جمیت هلال احمر ایران، پرداخته اند. هرچند سابقه فرهنگی شهر انزلی و تأثیرگذاری این شهر بر تاریخ سینمای ایران ایجاب می کرد «سینماشهر» ساخت سینمایی جدید را متقبل شود، امّا همین لنگه کفش نو را باید غنیمت شمرد چون جمعیت هلال احمر بعید بود به تنهایی (مثلاً با فروش یک قطعه از اراضی اش در انزلی) در گود بازسازی سینمای کهنه اش وارد شود. با این احوال، من نیز به شادمانی تولّد یک سالن آبرومند و بی عذاب در شهرمان انزلی، کلاهم را به آسمان انداخته ام امّا چهار سخن را ضروری ست که بگویم:
1. در حالی که امروزه کمتر سالن سینمایی در جهان، بدون ِسیستم صدای دالبی ساخته می شود، سینمای بازسازی شده ی هلال احمر، صدای دالبی ندارد. با وجود این، صدای مونوی استانداردی که پخش می کند آزار دهنده نیست و به متولیان سالن های دیگر می آموزد که با 20 میلیون تومان می توان تماشاچیان بیچاره را از عذاب صدای گوشخراش رهایی داد.
2. حضور یکنفر به عنوان طراح در معماری داخلی سینما، موهبتی بوده که تجربه ی حرفه ای ِ«سینماشهر» به انزلی آورده است. امّا «شیک و تمیز و مجهّز» واژه های مناسبی در تحسین ِمعماری ِفضای بسیار مهمّی مانند سینما نیست. متأسفانه در نوسازی سینما هلال احمر، رویکرد معمارانه به چشم نمی خورد. لازم است مسؤولینی که در آینده به ساخت چنین اماکنی نظارت می کنند بدانند معماری در استفاده از مواد و مصالح متنوّع و گرانقیمت، و جایگزینی نور موضعی به جای نورپردازی مستقیم، معنا نمی شود. مهندس معماری که در انزلی یک سینما را طراحی می کند باید الگوهای تاریخ معماری شهر را خوب ببیند و حاصل کارش ذهنیّتی از فضا و فرهنگ ِهمین شهر را تداعی کند.
3. ظاهراً قرار نیست فضای غربی سینما به گالری اختصاص یابد و جمعیت هلال احمر، رستوران و درآمدزایی را ترجیح خواهد داد (هنرمندان شهر همچنیان در آرزوی داشتن یک گالری کوچک، چشم بر افق بدوزند). با این وجود لزومی در یادآوری ویژگی های متعدّدی که مدیر این سینمای خاص می بایست داشته باشد، احساس نمی شود. امّا بدون شک هر مکان فرهنگی نیازمند یک مدیر آشنا به مدیوم ِمورد نظر است (سنّت رایج و نادرست این است که مدیران ادارات شهرستان با صدور «اضافه کاری»، مدیران اماکن فرهنگی زیر مجموعه خود نیز می شوند). از یاد نبریم که یک مدیر سینما، فردی مجرّب، آشنا و علاقه مند به هنر سینما و برخوردار از روابط عمومی مناسب و حوصله کافی است. دو معیار آخر می بایست در جذب کارکنان جدید سینما هلال احمر نیز مورد توجّه قرار گیرد.
4. نکته ی آخر به شهرداری انزلی مربوط می شود که با توجّه به سوابق دستگاه مدیریت شهری انزلی، نگران کننده نیز هست. در بازسازی ِجداره ی بیرونی ِسینما هلال احمر از معماری مدرن و متضاد با کلّ ِبنای شهرداری (که این سینما جزیی از آن است) استفاده شده و ورقهای کامپوزیت خاکستری، مصالح اصلی هستند. شاید این تضاد از جهت جداسازی عملکرد این دو فضا (شهرداری و سینما) مطلوب باشد امّا موضوع بسیار نگران کننده آنجاست که وسوسه ی مدرنیزاسیون و «داشتن بنایی شیک» ، مدیران شهرداری را مرتکب دست زدن به اشتباهی بزرگ و تسرّی دادن ِنمای سینما به تمام ساختمان شهرداری نماید! ساختمان شهرداری انزلی، بنای مهمّی در دسته ی بناهای تاریخی شهر محسوب می شود که این تصمیم، تیر خلاصی برای نابودی آن است.

بد نیست مدیران شهرداری و اعضای شورای شهر برای گریز از این وسوسه های احتمالی به تجربه و قوانین شهرهای اروپایی بنگرند که در آنها دستکاری یا نوسازی ِنمای ساختمانهای قدیمی ممنوع است و اگر بنایی رو به زوال به نظر می رسد یا تغییر کاربری خواهد داد، صرفاً فضاهای داخلی آن مورد بازسازی قرار می گیرد؛ نه پوسته ی بیرونی اش.

Author: Arvin Ilbeygi
Also see this link